Waarom is social media belangrijk voor jongeren?

Social media is waarschijnlijk een van de grootste verschillen tussen je eigen tienerjaren en die van kinderen nu. Social media zal blijven en dus moeten we zoeken naar de juiste modus. Hoe zorgen we ervoor dat jongeren op een juiste manier in dit digitale sociale leven staan?

Misschien zijn de verschillen minder groot dan je denkt

Hoe ingewikkeld de wereld van social media soms ook lijkt, er zijn meer paralellen met onze eigen tienerjaren dan dat je misschien zou denken.

Weet je nog hoe leuk je het vond om in de bus of tijdens de pauzes met je vrienden te praten? Of toen je urenlang de telefoon bezet hield en zo zacht mogelijk praatte om te voorkomen dat iemand zou meeluisteren met wat je allemaal te bespreken had? 

Of toen je nieuwe kleding had gekocht – en je ze urenlang voor de spiegel stond te passen op zoek naar jouw nieuwe 'look'? En hoe belangrijk het was dat, wanneer je vrienden jou in je nieuwe outfit zagen, dat ze je 'cool' vonden? 

Kinderen op iedere leeftijd houden ervan om uren met hun vrienden te kletsen en te hangen, geheimen te delen en te praten over de laatste trends.

Een groot voordeel van social media is dat het de mogelijkheden tot delen, communiceren en vergelijken aanzienlijk vergroot. Dat zorgt ervoor dat tieners zich nog meer kunnen bezighouden met de dingen die ze altijd al belangrijk vonden: hun geheimen, reputatie, uiterlijk en onzekerheden. En dit geldt zeker voor tienermeiden, geen wonder dus dat zij één van de grootste gebruikersgroepen op social media zijn.

De positieve en negatieve effecten van social media

Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar de positieve en negatieve effecten van social media. Een onderzoek uit 2012, van de Universiteit van Georgia, heeft uitgewezen dat social media wel degelijk een positieve invloed kan hebben op de miljoenen mensen die er dagelijks gebruik van maken. Ze voelen zich verbonden met anderen en doordat ze zelf kunnen bepalen hoe ze door anderen gezien worden, kijken ze ook op een positievere manier naar zichzelf.

Aan de andere kant bleek er uit een onderzoek van de Universiteit van Michigan uit juni 2013 dat studenten met narcistische neigingen het meest posten en social media gebruiken om hun ego te vergroten en het beeld dat anderen van hen hebben te beïnvloeden. Dit kan een negatieve impact hebben op andere jongens en meisjes.

Een onderzoek van de Flinders Universiteit in Australië vond een verband tussen de tijd die tienermeisjes op internet doorbrengen en een laag zelfvertrouwen of negatief lichaamsbeeld. (Het is niet duidelijk wat de oorzaak is in dezen en wat het gevolg is, maar een verband is er.) Nadat ze meer dan 1.000 meisjes op middelbare scholen hadden geïnterviewd, kwamen de onderzoekers tot de conclusie dat er op social media enorm veel nadruk wordt gelegd op het uiterlijk. 

Ondanks het feit dat 80% van de ondervraagde meisjes een normaal lichaamsgewicht had, gaf bijna de helft (46%) aan dat ze niet tevreden waren met hun lichaam. Dit suggereert dat de twijfels over hun uiterlijk niet zozeer samenhangen met daadwerkelijk overgewicht, maar eerder met het niet kunnen voldoen aan de onrealistische standaarden van beroemdheden: standaarden die dus eigenlijk helemaal niet zo 'standaard' zijn.

Een onderzoek van de Stanford Universiteit toont aan dat tieners die te veel tijd online en op social media doorbrengen, vaak kampen met negatieve gevoelens en ervaringen. Meisjes die veel tijd online doorbrengen, zijn minder sociaal vaardig en lopen een groter risico met 'foute vrienden' in contact te komen.

Ouders moeten op de hoogte zijn van de positieve en negatieve aspecten van social media en hier op een realistische manier mee omgaan. Je moet niet angstig of paniekerig zijn, maar goed geïnformeerd en geïnteresseerd. Dit betekent de juiste vragen stellen, kinderen hun weg helpen vinden op sociale netwerken en op je instinct vertrouwen als je denkt dat er iets mis is.

Het belang van digitale time-outs

FOMO – 'Fear of Missing Out' – is voor veel jongeren een groot probleem. Ze blijven constant hun social media checken omdat ze altijd en overal meteen op de hoogte willen zijn van de laatste nieuwtjes. 

Maar hoe belangrijk  een kind zijn of haar sociale netwerken ook vindt, je moet ze in de gaten blijven houden en een aantal regels opstellen. Zo kun je bijvoorbeeld afspreken dat je 's avonds of voor het slapen geen smartphones meer gebruikt, zodat ze even kunnen 'landen' en genoeg slaap krijgen.

Het is goed om te begrijpen hoe belangrijk social media is voor kinderen, maar herinner hen eraan dat het geen kwaad kan om af en toe even 'offline' te zijn. Je zou bijvoorbeeld een tijd kunnen afspreken waarin er geen internet gebruikt mag worden – ook niet door de volwassenen dus. 

Stimuleer kinderen om ook andere dingen te doen, dingen die ze leuk vinden, sporten of eens hangen met hun vrienden. Hierdoor worden ze eraan herinnerd dat ze ook tevreden en gelukkig kunnen zijn zonder social media, wat hun zelfvertrouwen, zelfbeeld en eigenwaarde zal versterken. 

Checklist: de negatieve impact van social voorkomen