Kijkt een kind toe terwijl anderen worden gepest? Help hem of haar begrijpen wat de gevolgen kunnen zijn

"Pesten heeft niet alleen invloed op degene die gepest wordt. Misschien heeft het kind zelf niemand gepest, maar kijkt hij of zij toe bij pesterijen. Kinderen denken misschien dat het verstandig is om niets te doen. Juist daarom is het belangrijk ze te leren dat ze, door pestkoppen te confronteren in plaats van stilzwijgend toe te kijken, pesten kunnen tegengaan.

Vaak zijn mensen die toekijken degenen die het pesten 'laten gebeuren'. Dat kan op een aantal manieren:

• Meedoen, plagen of lachen om een incident ook al weten ze dat het verkeerd is
• Niets zeggen over pestgedrag waar ze getuige van zijn
• Het slachtoffer negeren tijdens of na de pesterij en geen steun bieden
• Geen hulp zoeken van een leraar of volwassene als dit nodig is

Hoe komt het dat jongeren toekijken en er niet tegenin gaan

Veel jongeren zijn bang zelf het volgende slachtoffer te worden. Als iemand wordt gepest is het kind misschien bang er iets van te zeggen, omdat hij of zij bang is om zelf gepest te worden.

Het kan ook zijn dat ze niets doen omdat ze niet weten hoe ze met de situatie om moeten gaan. Het is belangrijk met kinderen te praten en ze te laten inzien dat ze door niets te doen indirect ook slachtoffer worden. Dit komt doordat mensen die niets aan het pesten doen zichzelf ook laten domineren door de pestkop. Maar als ze het zelfvertrouwen ontwikkelen om tegen dit gedrag in te gaan, zal de pestkop vaak stoppen met pesten of minder pesten en – misschien nog wel belangrijker – andere 'niet-pestkoppen' zullen ook opstaan tegen de pestkop.

Iets ondernemen om het pesten te stoppen

Probeer duidelijk te maken dat het kind iets kan doen om het pesten te stoppen of te voorkomen. Leg ze uit dat hun doen of laten echt een verschil kan maken. Probeer niet de indruk te wekken dat het eenvoudig is om een pestkop te confronteren. In sommige situaties kan het lastig zijn om uit de rol van (passieve) getuige te stappen. Hier is moed en veel zelfvertrouwen voor nodig.

'Je kind zal zich ongemakkelijk en onveilig gaan voelen als hij/zij ziet hoe een ander gepest wordt,' zegt Dr. Nancy Etcoff, klinisch assistent-professor aan de Harvard Universiteit.  Als een kind het moeilijk vindt om zich sterk te maken tegen de pester, kan je met hem praten over vriendschap. Een echte vriend wil zijn vrienden niet in een positie brengen waarin ze zich ongemakkelijk voelen. 

Er is meer dan één manier om pesten te stoppen

Leg aan kinderen uit dat er meerdere manieren zijn om een pestkop te stoppen. 'Soms kun je het direct doen als iemand aan het pesten is – maar daar is heel wat moed voor nodig,' zegt Etcoff. 'Maar je kunt ook na het pesten ingrijpen door de pestkop of het slachtoffer aan te spreken of een ouder of leraar te vertellen wat je hebt gezien.'

Het besef dat ze daadwerkelijk invloed hebben op een situatie en deze zelf kunnen verbeteren, leert jonge mensen dat het belangrijk is voor jezelf en voor anderen op te komen. Het versterkt hun zelfvertrouwen en is een belangrijke levensles.