Vrouwen in muziekvideo's: sta stil bij vrouwelijke stereotypen

Muziekvideo's gaan steeds verder in het seksualiseren en objectiveren van vrouwen, zo blijkt uit onderzoeken van onder andere de American Psychological Association en het Britse Ministerie van Binnenlandse Zaken. Om die reden hebben we een checklist opgesteld aan de hand waarvan je een gesprek kunt aangaan met je kind over hoe vrouwen worden neergezet in muziekvideo's.

Objectivering van vrouwen in muziekvideo's

Zet een willekeurig muziekkanaal op en je ziet sterren voorbij komen die suggestieve teksten zingen, weinig kleding dragen en zware make-up dragen. Close-ups van aangezette pruilmondjes, schuddende billen, deinende decolletés en wasbordjes versterken alleen maar het idee dat vrouwen er zo uit zouden moeten zien en zich zo zouden moeten gedragen.

"Mijn dochter kijkt naar de televisie en denkt dat zij er ook zo uit moet zien", zegt Jo, een ouder die zich in een recent onderzoek van het Britse Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft uitgesproken over de seksualisering van de jeugd. "Het zijn die muziekvideo's; ze zijn halfnaakt. Hebben ze dat nou echt nodig om een liedje populair te maken?"

Als je de muziekvideo's ziet waar je kind naar kijkt, ben je het daar waarschijnlijk wel mee eens. Maar deze muziekvideo's maken wel een steeds groter deel uit van het leven van jongeren. Uit het onderzoek van het Britse ministerie bleek dat in 2002 jongeren naar schatting ongeveer 9 uur per week naar muziekvideo's keken. In 2010 was dit gestegen tot een schokkende 2,5 uur per dag. 

De negatieve impact van muziekvideo's op het zelfbeeld van jongeren

Onderzoekers aan Ryerson University, Toronto, onderzochten de impact van muziekvideo's op jonge vrouwen. De deelnemende vrouwen werd gevraagd vijf populaire muziekvideo's te bekijken met daarin vrouwen die voldoen aan het stereotype beeld van de “perfecte” vrouw. De jonge vrouwen kregen de muziekvideo's te zien met reclames tussendoor, om zo dicht mogelijk bij de realiteit te blijven.

Voor het onderzoek werden drie groepen gevormd met verschillende soorten reclame tussen de video's. Sommigen keken naar muziekvideo's met tussendoor normale reclames, sommigen keken tussendoor naar reclames zonder mensen en sommigen keken naar Dove’s 'Evolution'-reclames, bedoeld om het probleem van zelfvertrouwen ten aanzien van het lichaam aan te kaarten.

Het resultaat? Vergeleken met het kijken naar normale televisie resulteerde het kijken naar muziekvideo's in een aanzienlijke verlaging van de tevredenheid van de jonge vrouwen met hun eigen uiterlijk, terwijl het kijken naar de Evolution-reclame juist het omgekeerde effect had. Door meisjes te helpen meer mediabewust te worden en ze bewust te maken van het feit dat beelden in de media regelmatig gemanipuleerd worden, lijkt het mogelijk de schade enigszins te beperken.

De Britse overheid was zo bezorgd over de impact van muziekvideo's op het zelfvertrouwen van meisjes, dat het opdracht gaf tot het onderzoek van het Ministerie van Binnenlandse Zaken waarvoor ook Jo heeft gesproken. The Sexualisation of Young People Review adviseerde een leeftijdsbeperking voor muziekvideo's en stelde richtlijnen op voor omroepen over het tijdstip van uitzending. Dit is echter maar een deel van de oplossing.

Maak je kinderen bewust van vrouwelijke stereotypen

Het is niet realistisch voortdurend toezicht te houden op het kijkgedrag van tieners. De dagen van luisteren naar de nieuwste muziek met een radio bij je oor of exclusief op zaterdagochtend twee uurtjes televisie kunnen kijken, zijn voorbij. Tegenwoordig hebben jongeren altijd en overal toegang tot muziek en video's via allerlei apparaten en platforms.

In plaats van te proberen die toegang te beperken, kun je kinderen beter helpen door ze kennis en inzicht te geven in wat ze zien in muziekvideo's, zodat ze de bewustwording ontwikkelen die ze nodig hebben om hun zelfvertrouwen te behouden. Benadruk ook de positieve kanten van muziekvideo's. Niet alle muziekvideo's doen afbreuk aan ons zelfbeeld, en zingen en dansen zijn lichamelijk, geestelijk én sociaal gezien goed voor jongeren.

Om privacyredenen hebben we de namen van alle mensen die hun verhaal vertellen veranderd. De verhalen die ze vertellen, zijn echter allemaal waar.