Welke invloed heeft social media op tieners?

Social media is niet meer los te zien van het tienerleven. En dat is niet altijd even ‘social’. Het kan zijn dat ze op Snapchat net even iets te veel van hun vriendje of vriendinnetje hebben blootgegeven, of dat de ruzie tussen twee hartsvriendinnen openbaar via Twitter wordt uitgevochten. En we kennen allemaal de verhalen van ongewilde gasten op een feestje, omdat de uitnodiging die op Facebook stond per ongeluk wel erg openbaar was.

Toch zijn bovenstaande voorbeelden niet de grootste problemen met social media. Wat doen Facebook, Snapchat, Instagram en andere sociale netwerken met de manier waarop je kind zichzelf ziet? En hoe voelt hij of zij zich hierdoor? Zoals zoveel volwassenen ben je misschien op zoek naar hulp en advies. 

Het is belangrijk om te begrijpen hoe social media werkt en welke invloed ze hebben op kinderen, zodat je hun kunt leren om er op een gezonde en positieve manier mee om te gaan. 

We hebben met een groep meiden gepraat over dit onderwerp en zij vertelden ons wat zij van social media vinden.

Tienermeisjes, social media en populariteit

'Als je iets post op internet moet je proberen je niet te focussen op het aantal ‘likes’ dat je krijgt. Je ziet het natuurlijk wel, maar daar gaat het uiteindelijk niet om. Het gaat erom dat je het leuk vindt om te posten en dat je iets post wat aansluit bij jezelf en jouw wereld.' Louise*, 14

Hoe social media het zelfvertrouwen van tieners kan schaden

'Je denkt dat je alleen maar even snel gaat kijken, maar al gauw zit je uren op het internet. Je kijkt naar de posts van anderen en denkt: ''Ze zijn zo knap. Hun leven is zo cool.'' Daardoor lijkt het alsof iedereen een leuker leven heeft dan jij. Je kunt dan een slecht gevoel over jezelf krijgen omdat je denkt: 'Wat is er mis met mij? Waarom is mijn leven niet even leuk?' Wat je moet onthouden is: mensen posten hun beste en leukste momenten. Geen enkel leven is altijd alleen maar leuk. Wie post foto’s waar je niet goed op staat of als je een 'bad hair day' hebt? Niemand natuurlijk.' Hannah*, 15

Tienermeisjes zien een bewerkte versie van de werkelijkheid

Ik zag alleen maar leuke feestjes op social media en dacht: ‘Wow, dat is zo gaaf. Waarom zijn alle feestjes waar ik heenga zo saai?’ En toen realiseerde ik me: Ik BEN op dat soort feestjes. Ze zijn saai omdat iedereen alleen maar op zijn telefoon aan het kijken is en foto's maakt.' Olivia*, 16

Social media beïnvloeden je zelfbeeld

'Mensen creëren een nepbeeld van zichzelf. Ze posten selfies waar volop aan gephotoshopt en geknutseld is. En toen was het moment daar dat ik dat ook deed, mijn foto bewerken met Photoshop. Toen ik klaar was, herkende ik mezelf nauwelijks meer. Ik dacht: 'Dit ben ik niet.' Ik realiseerde me dat het onzinnig was, ik wil gewoon mezelf zijn. Dus waarom zou ik zoiets doen?' Shannon*, 14

Omgaan met social media: laat je niet gek maken

‘Op social media zeggen mensen dingen die ze nooit face-to-face tegen je zouden zeggen. Het lijkt alsof internet hen het ''recht'' geeft gemeen te zijn. Als iemand je beledigt op internet, hoeven ze niet je reactie te zien. Het is verschrikkelijk. Ik realiseerde me dat je, als je je dit soort dingen persoonlijk aantrekt, je je leven laat beïnvloeden door mensen die te laf zijn om je in het echte leven aan te spreken. Ik dacht: 'Nee bedankt!' Madeleine*, 14

Social media zorgt voor een vervormd beeld van wat acceptabel is

'Bepaalde type meisjes krijgen een hoop likes en als je niet zo’n meisje bent, krijg je bijna geen likes. Er is een erg beperkte definitie van wat acceptabel is: mensen die niet aan dit beeld voldoen, moeten erg hard werken om erbij te horen. Ze gaan dingen proberen zoals hun rokje te hoog dragen, hun bloesje te ver open knopen of een (veel te) dikke laag foundation opdoen. Om positieve feedback te krijgen, spelen meisjes in op hun seksualiteit. Helaas is dit de realiteit voor meisjes van mijn leeftijd.' India*, 16

Het is genetisch bepaald dat tienermeisjes social media leuk vinden 

Er is tegenstrijdig bewijs over de invloed van social media en de impact hiervan op jonge tienermeisjes. Onderzoek laat zien dat het zowel schadelijk als positief kan uitwerken op het zelfvertrouwen van meisjes. 

Volgens Dr. Tara Cousineau, klinisch psychologe en moeder van twee tienerdochters, moeten ouders begrijpen dat tieners praktisch geprogrammeerd zijn om sociaal actief te zijn. 

Wat sociale netwerken zo aantrekkelijk maakt voor tieners in het algemeen, en vooral voor tienermeisjes, is dat het twee eigenschappen van de (vrouwelijke) puberteit samenbrengt. Ten eerste is het een instinctieve wens om mensen te leren kennen buiten hun familie en hun sociale kring uit te breiden. Ten tweede hebben pubers een soort oerdrang naar activiteiten die de geest scherp houden. 

'Internet is aantrekkelijk op dit punt in hun leven omdat het zowel aan hun behoefte aan vriendschap als stimulering van de hersenen voldoet,' legt Dr. Cousineau uit. 'Het is niet zo dat meisjes lastig of koppig proberen te zijn – ze kunnen er gewoon geen afstand van doen. Het trekt hun aandacht en het is essentieel om dit te begrijpen zodat je ze kan helpen.'

Bereid je kind voor op gezond social-mediagedrag

Dus, hoe zorg je ervoor dat kinderen social media op een gezonde manier gebruiken? Natuurlijk is het ok als een kind zichzelf ontdekt, je wilt alleen niet dat hij zich continue meet met anderen. Of nog erger; geobsedeerd raakt door social media. Je wil dat hij een positief zelfbeeld ontwikkelt op basis van zijn kwaliteiten, karakter en echte vriendschappen. 

Er is helaas geen snelle manier om zelfvertrouwen te krijgen. Zelfvertrouwen komt voort uit het opbouwen van sterke relaties en het bereiken van doelen – stapje voor stapje. Het beste wat je kunt doen om een kind te helpen is door zelf sterk in je schoenen te staan – in het echte leven en online. Probeer met hem te praten over echte vrienden en zelfvertrouwen. Als je zelf problemen hebt met je zelfvertrouwen, zoek dan hulp voor jezelf. Want als je jouw problemen aanpakt, kun je kinderen ook beter helpen.

* Om privacyredenen hebben we de namen van alle mensen die hun verhaal vertellen veranderd. De verhalen die ze vertellen, zijn echter allemaal waar.

Checklist: de invloed van social media beperken